پایش تولید برنج طیب، از مزرعه تا مصرف

مقدمه: موضوعاتی چون کیفیت، بهداشت و ایمنی مواد غذایی همواره از مسائل حائز اهمیت در سطح بین المللی است. امروزه در دنیا توانسته‌اند تا حدی با استفاده از سیستم‌های تضمین ایمنی و کیفیت مختلف ورود آلاینده‌های میکروبی و شیمیایی در مواد غذایی را به حداقل و ایمنی محصولات را به حداکثر برسانند. از آنجایی که برنج محصولی استراتژیک در ایران به شمار می‌رود و پس از نان، قوت اصلی مردم است، انتظار می‌رود این محصول، با کیفیت مناسب عرضه و در سبد خانوار قرار گیرد. از دیدگاه طیب، یک ماده یا محصول غذایی مانند برنج باید لذیذ و دلچسب، پاک و پاکیزه ، سالم، حلال، مطلوبیت و مطابق با طبع، ملائم با نفس، دارای بیش‌ترین ارزش غذایی و فاقد آثار مضر باشد. یکی از الزامات طیب بودن غذا معیار حلیت است که هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی ابعاد این معیار در تولید برنج طیب می‌باشد.

مواد و روش‌ها: عوامل مؤثر بر کیفیت برنج در طول فرایند تولید تا مصرف با بررسی منابع علمی و قوانین، استانداردهای کنترل کیفیت مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی تولید برنج طیب بوسیله تیم‌های ارزیاب با استفاده از فرم‌های ارزیابی انجام گرفت. بر همین اساس ذیل اصل حلیت، تعدادی مولفه و ذیل هر کدام از مولفه‌ها تعدادی شاخص برای زنجیره برنج استخراج گردید.

یافته‌ها و نتیجه‌گیری: فرآیند زنجیره تولید تا مصرف برنج شامل شش مرحله کلی پیش از برداشت، کاشت، داشت، برداشت، پس از برداشت و نهایتاً عرضه است که اگر اصول، قواعد، حدود و حقوق قانونی و شرعی نیز در فرایند تولید تا مصرف آن رعایت شود، معیار حلیت نیز برای آن صادق است و ظرفیت بالایی در تبدیل شدن به یک غذای طیب را دارد. چک‌ لیست‌های ارزیابی کیفیت و رتبه‌بندی تولید و مصرف برنج طیب در محدوده اصل حلیت شامل بررسی شاخص‌های کیفیت بذر، کیفیت خزانه، کیفیت کشت، حمل‌ونقل و فراوری و انبارداری، بسته‌بندی و توزیع است. همچنین در برخی موارد الزامات هر بخش و توصیه‌هایی در راستای کمک به رسیدن به آن الزامات ارائه شده است.

پایش تولید برنج طیب، از مزرعه تا مصرف