تبیین مفهومی زنجیرۀ غذایی بر اساس شاخصهای غذای طیّب در قرآن کریم

سابقه و هدف: طراحی فرایندها و نظامهای تمدنی بر اساس مبانی قرآنی یکی از مسائل اصلی حوزههای معرفتی و مدیریتی در جامعة اسالمی است. تغذیه از حیاتیترین فرایندهای زندگی است و بر اساس مبانی اسالمی در تأمین سعادت دین و دنیای انسان نقش کلیدی دارد. از دیدگاه جهانبینی اسالمی، تغذیه بر جسم، فکر و ایمان انسان اثر میگذارد. ازاینرو، هدف این پژوهش تبیین مفهومی زنجیرة غذایی بر اساس شاخصهای غذای طیّب در قرآن کریم بود.

روش کار: این پژوهش از نوع تحلیل محتوای کیفی است که در آن به استناد آیات قرآن کریم و با تکیه بر تفاسیر به یکی از جنبههای مغفول تغذیه پرداخته شده است. برای تحلیل واژة طیّب، نخست معنای لغویِ آن در آثار لغتشناسان بررسی شد و از مجموع آرای آنان معنایی جامع و مانع به دست آمد. برای دستیابی به استاندارد غذای طیّب، این واژه در قرآن کریم تحلیل و بررسیِ معناشناختی شد و از طریق ترسیم شبکة معنایی، هستة معناییِ آن استخراج و بر پایة آن، شاخصهای غذای طیّب استخراج شد. مؤلفان مقاله هیچگونه تضاد منافعی گزارش نکردهاند.

یافته ها: غذای طیّب غذایی پاك و تکوینی است که با ساختار بدن هماهنگی کامل دارد و لذتبخش، مطابق با ذائقه، مطبوع، دارای اثر مفید و سازنده برای جسم و روح و غیرمضر و غیرمخرب است. حالل چیزى است که ممنوعیتى نداشته باشد و طیّب به چیزهاى پاکیزه گفته مىشود که موافق طبع سالم انسانى است، نقطة مقابل خبیث که طبع آدمى از آن تنفر دارد. از نظر مفهومی، غذای طیّب غذای حسن، مفید، سالم و بدون ضرر، حالل، پاك، متناسب با مزاج، بدون آلودگی ظاهری و باطنی و غذایِ با ارزشِ غذایی کامل است. نتیجهگیری: شاخصهای غذای طیّب عناصر اصلی استانداردی جامع و فرایندی برای کل زنجیرة تولید تا مصرفِ مواد غذایی است که استانداردی با کیفیت برتر برای بهینهسازی فرایندهای غذایی محسوب میشود.

تبیین مفهومی زنجیره غذایی